Tags: teamontwikkeling

Interventures – een trektocht van doen én leren

Waarom een trektocht?

In je organisatie komen steeds maar weer dezelfde venijnige vraagstukken terug. Omdat ze te groot zijn, te complex, te vaag of omdat je steeds tegen een grens aanloopt. Een standaard training of weer een werkgroep inrichten helpt niet in zo’n situatie. Herken je dit?
Zoek je naar een andere manier van ontwikkelen waarbij je de kennis wilt benutten die er al is in de organisatie? Zoek je een manier om te leren experimenteren, die meer is dan een pilotprojectje? Dan is doen én tegelijkertijd leren het antwoord!

De bestuurder van Zorgcentra de Betuwe, Ruth Maas, is in 2019 Rijnlander van het Jaar geworden, samen met al haar collega’s. Niet zo lang geleden stonden ze als zorgverleners voor langdurige zorg nog onder verscherpt toezicht van de inspectie, nu werken ze met succes volgens het Rijnlandse gedachtegoed met vakmensen aan het roer.
Zij zochten een nieuwe manier van blijvend ontwikkelen in de organisatie, een combinatie van doen én leren. Die vonden ze in de Rijnlandse trektocht. Een gemixte groep uit de organisatie, van zorgmedewerker tot manager, is gestart met een trektocht rondom het urgente maar complexe vraagstuk behoud van personeel. 


Leren te doen

Interventures zijn trektochten waarin innnovatie, interventie en avontuur bij elkaar komen. In deze praktische leertrajecten leer en doe je tegelijkertijd. Een gemixte groep mensen onderzoekt en experimenteert in de organisatie rondom een onderwerp waar je steeds maar niet uit komt. Samen met een gids creëert de groep een tussenruimte om te leren wat werkt.

Een echte trektocht is vaak niet de ontdekking van nieuwe gebieden maar het beschouwen van bekende gebieden met andere ogen!


Wie?

Voor een trektocht heb je de juiste mensen nodig. Vakmensen die zich verantwoordelijk voelen om met het vraagstuk aan de slag te gaan. Ze komen vanuit verschillende achtergronden in de organisatie, van de frontlinie tot ondersteunende diensten. Ze zijn persoonlijk betrokken bij het vraagstuk en kiezen zelf om mee te doen.

Wat?

De deelnemers onderzoeken, houden elkaar scherp, bevragen elkaar kritisch en staan open voor onbekende ideeën. Ze zoeken naar verschillende invalshoeken, gaan aan de slag, proberen dingen uit zonder vooraf te oordelen, denken groot en doen klein. Ze zijn af en toe professioneel ondeugend en durven het aan om buiten de gebaande paden te treden.

Begeleiding van een gids

Een gids begeleidt en volgt de groep tijdens deze tocht. De gids schept ruimte om te onderzoeken en creëert een open sfeer waarin iedereen zich betrokken en verantwoordelijk voelt voor het vraagstuk. De gids observeert en benoemt wat opvalt, zodat de groep verder kan onderzoeken. Afwisselend spoort de gids aan tot versnellen in actie en vertragen in reflectie.
Deze trektochten worden begeleid door Jurriaan Cals van Artemas en Martine Maes van Interventures.

Ben je benieuwd naar hoe een interventure eruit kan zien? Bekijk het hier!

Ben je ook op zoek naar een nieuwe manier van blijvend ontwikkelen en experimenteren in je organisatie?
Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek: interventures@martinemaes.nl of jurriaan@artemas.eu

Schooloverstijgend leren: Leren van andermans leerproces

Veel scholen houden zich bezig met de vraag hoe zij zich kunnen ontwikkelen tot professioneel lerende organisaties. De sleutel hierbij is samenwerking. Samenwerking tussen leerkrachten als een professioneel team en samenwerking tussen scholen. De gemeente New York heeft een unieke aanpak ontwikkeld en geïmplementeerd gericht op onderlinge uitwisseling van scholen en samen leren: ‘interschool collaborative learning’ (ICL). Deze wetenschappelijk onderbouwde aanpak oogst veel succes, onder andere op het gebied van het verbeteren van leerlingresultaten. De aanpak van New York is misschien niet letterlijk te vertalen naar Nederland, maar inspireert wel.

Sardes brengt deze inspiratie naar Nederland. Schooldirecteuren geven vaak aan dat leerkrachten een sterk interne focus hebben, waardoor het lastig is na te denken over vernieuwing van het onderwijs. Gemeenten zien vaak bij de ene school prachtige oplossingen voor een probleem waar een school een wijk verderop nog vreselijk mee worstelt. De leraar heeft de sleutel in handen voor goed onderwijs. Het delen van kennis en ervaring voor nog beter onderwijs begint bij ICL dan ook daar: bij de leraren.

Leerproces als avontuur

Leerprocessen of verandertrajecten blijken in de praktijk vaker een avontuurlijke expeditie dan een geplande reis die verloopt volgens een vooraf bedacht plan. Interventures brengt veranderkundige expertise in om leertrajecten op maat in te richten. De startvraag is: wat gaat er al goed en wat heeft deze school of dit team nodig om verder te komen? In een avontuurlijke expeditie leren alle spelers op verschillende niveaus tegelijkertijd van elkaar: leraren, teamleden en schoolleiding, teams onderling én scholen onderling.

Sardes en Interventures stellen de vraag: Wat kunnen Nederlandse scholen leren van de aanpak in New York? Welke rol kunnen gemeentes en schoolbesturen spelen om deze samenwerkingsaanpak te ondersteunen?
In het artikel Scholen als Learning Partners leest u meer over het succes van de aanpak in New York. We vertalen deze aanpak naar de Nederlandse situatie. Hoe ziet een schooloverstijgend leertraject er mogelijk uit?

Sardes en Interventures

Sardes is specialist op het gebied van onderwijs, opvang en opvoeding. Sardes begeleidt innovatieprocessen en coördineert landelijke educatieve vernieuwingsprogramma’s. In de verbinding van wetenschap, beleid en praktijk komt zij samen met opdrachtgevers tot adequate oplossingen en effectieve werkwijzen. Sardes heeft de aanpak van Interschool Collaborative Learning vanuit New York naar Nederland gehaald en werkt voor deze sessie samen met Interventures. Interventures is een adviesbureau voor interventies in veranderprocessen. Interventures gaat om het creëren van tussenruimtes voor leren in en tussen organisaties. Uitgangspunten zijn ontleend aan sociale innovatie waar medewerkers en leidinggevenden gezamenlijk nieuwe vormen van aansturing en organisatie van het onderwijs bedenken en uitwerken.

Reflectie op actie

In veranderprocessen is het lastig te duiden wat er precies gebeurt als je er middenin zit. Intervisie is dé manier om stil te staan en te reflecteren; als team, als individu of breder in de organisatie. Het creëren van vrije ruimte om een vraagstuk te onderzoeken is voor mij de kern van intervisie. Verschillende stemmen, ideeën, brillen en waarheden komen bij elkaar rondom een vraagstuk. Dat geeft nieuwe inzichten voor de inbrenger, waarna die een eerstvolgende actie voor zichzelf benoemt. Niet alleen de inbrenger leert. Alle deelnemers leren, zoals over open vragen formuleren en het uitstellen van oordelen.

Hier volgen een paar voorbeelden van toepassing van intervisie:

  1. Aanscherpen van je redenering voor verandering
    Als veranderleider heb je vaak goed in je hoofd wat de noodzaak van de ingezette verandering is, waar het (ongeveer) naar toe gaat en wat er veranderd zou moeten worden. In veel verandertrajecten blijkt dat de antwoorden op de vragen waarom, waartoe, wat, hoe en wie veranderen niet eenduidig zijn. In intervisie toets je je redenering voor verandering en luisteren anderen mee vanuit verschillende rollen. Samen scherp je de redenering aan. Je maakt je verhaal consistenter zodat anderen het begrijpen en mee kunnen in de verandering.
  2. Anders vasthouden voor professionals
    In zijn nieuwe boek betoogt Wouter Hart dat werken vanuit de bedoeling vraagt om anders vasthouden. Hij geeft negen sleutels als handvatten om mee aan de slag te gaan. Naast de systeemwereld van regels en protocollen, kenmerkt de leefwereld datgene waar het echt om draait (de bedoeling). Deze tijd vraagt om een wakkere leefwereld waarin de professionals aan zet zijn, en niet de systemen. De oproep aan professionals is onder andere:

    • weet waar je zelf voor staat / waar komen jouw drijfveren vandaan,
    • wakker het oplossende vermogen van de ander aan,
    • werk vanuit de geest in plaats van vanuit de letter / geef een professioneel antwoord.

    In intervisiesessies werk je met collega’s of professionals uit andere organisaties aan deze uitdagingen. Je slaat eigenlijk twee vliegen in één klap, want de werkwijze van intervisie vraagt dat je geen oplossingen voor anderen verzint, maar het oplossende leervermogen van de ander aanspreekt. Dat is soms even wennen!

  3. Waarderend onderzoeken
    Je kunt ervoor kiezen hoe je een vraagstuk aanvliegt: als probleem, of als kans. In de methode waarderend onderzoeken (appreciative inquiry) kijk je wat al goed gaat en hoe je dat kunt uitvergroten. Je werkt vanuit kracht en enthousiasme en zoekt waar de energie zit. Dat werkt veel positiever dan aandacht besteden aan wat niet goed gaat.

Benieuwd naar de mogelijkheden voor begeleiding van intervisie? Neem dan vrijblijvend contact met me op.